by Pelle Berkhout
Strategy and business development

18 mei 2022

Pelle profile

Nederland staat voor de uitdaging om de woningvoorraad toekomstbestendig uit te breiden; strategisch, kwalitatief, duurzaam. Except Integrated Sustainability heeft in samenwerking met de gemeente Middelburg een ontwerp onderzocht om het Zeeuwse dorp Sint Laurens integraal duurzaam uit te breiden met 120 woningen. De uitbreiding verbetert de duurzaamheidsprestaties van het gehele dorp wat betreft lokale grondwaterproblematiek, energie, ecosystemen en biodiversiteit. Andere speerpunten zijn duurzame voedselproductie en een inclusieve gemeenschap. Hiervoor wordt het Orchid City duurzame stadsraamwerk gebruikt.

Regeneratief Sint Laurens

Sint Laurens kent uitdagingen wat betreft watermanagement, voorzieningen en krimp. Ook wil de gemeente er stappen maken met haar duurzaamheidsambities.

In Sint Laurens’ uitbreidingswijk ‘De Kreekrug bloeit’ woon je midden in een regeneratief landschap. Dit landschap geeft je plezier, voeding en zuiver water.

Dit wordt een plek voor een inclusieve en actieve gemeenschap, voor uitwisseling en educatie. Hier vindt je alle basisvoorzieningen voor een duurzaam bestaan.

St.Laurens Masterplan V2.1-01.png

Schets masterplan

In het plan worden drie clusters organisch verweven met drie landschappen. De wijk is op twee punten ontsloten aan de Noordweg. Aan deze slingerende verbindingsweg liggen de community voorzieningen en moestuinen, omringd met woningen die in het voedsel- of waterlandschap zijn ingepast. Biogasinstallatie en de kassen liggen in de luwte aan de ecologische zone waar nieuwe waterhabitats ontstaan.

Programma voor integraal duurzaam dorp

Met het Orchid City model is een divers programma berekend met buurtvoorzieningen en diverse woningtypologieën voor een inclusieve gemeenschap. Er is ook ruimte voor de duurzame productie van energie, groente, fruit en noten voor alle bewoners van Sint Laurens. Langs de kreekrug wordt een landschap ontwikkeld vol agricultuur. Het oosten wordt vormgegeven met een ecologische geluidsbuffer naast de N57. Het noordelijke cluster huist een organisch afvalpunt en bioreactor. Richting het zuiden zijn er woonkernen, geïntegreerd met voedselproductie, recreatie en helofytenfilters.

Metabolic diagram section Middelburg.jpeg

Metabolisch systeem

In het systeem worden materiaalstromen gesloten door het toepassen van bestaande technologieën in een productief landschap. Cruciaal is de zoetwateropslag in de kreekrug. Dit maakt lokale landbouw mogelijk, wat voedsel en compost oplevert. PVT panelen en biomassa voorzien het dorp van duurzame energie en warmte. Compost en afvalwater sluiten de stromen door hergebruik met respectievelijk bioreactoren en helofytenfilters en verbeteren de kwaliteit van de bodem.

Zoutwater Landschap

De zoet waterlens onder de kreekrug van Sint Laurens is essentieel voor lokale, regeneratieve voedselproductie. Het plan stelt een productief landschap voor dat materiaalstromen verbindt en de voetafdruk van het dorp minimaliseert. Zoet water is schaars rond Middelburg door het hoge zoutgehalte in het grondwater. Sint Laurens is gebouwd op een kreekrug. Door deze zoetwaterlens bestaat de potentie om boomgaarden, voedselbossen en akkerbouw te integreren in het uitbreidingsplan.

Maps, gemeente middelburg, st laurens_Analysis fase 1234.jpeg
Zeeland kent hoge zoutgehaltes in het grondwater. Onder Sint Laurens bevindt zich echter een zoetwaterlens, wat regeneratieve voedselproductie mogelijk maakt.

Zoetwateropslag in de kreekrug

Om optimaal gebruik te maken van de zoetwaterlens moet de sponscapaciteit van het dorp verbeterd worden. Hemelwater wordt direct geïrrigeerd en hevige regen wordt opgevangen in wadi’s en regenwaterbassins. Dit zorgt voor een klimaatadaptief dorp en voldoende zoet water voor lokale voedselproductie.

De vervuilde grond van het akoestisch landschap begrenst de mogelijkheid voor vollegrond landbouw in het oosten. Hier is plek voor biologische kassen en helofytenfilters. Een waterlandschap van wilgen en riet filtert organisch materiaal, nutriënten en zware metalen uit het brakke en zoute water.

Mobiliteitshub

Fietsen en deelmobiliteit zijn extra middelen om de voetafdruk van Sint Laurens te verkleinen. Een mobiliteitshub voor de wissel naar duurzaam verkeer plaatst Sint Laurens strategisch tussen Middelburg en de afgelegen dorpen in het noorden van de regio.

Updated mobility map Middelburg.jpeg
  • We combineren bestaande technologieën om materiaalstromen te sluiten. Zo is er geen noodzaak voor dure innovaties en blijft de implementatie drempel laag.

Volgende stappen en aanbevelingen

Het huidige model voor stadsontwikkeling is nog steeds lineair ingericht. Agrarische bedrijven, nutsbedrijven, gemeenten en waterschappen zijn verantwoordelijk voor gescheiden materiaalstromen. Om een circulair systeem te realiseren en materiaalstromen te laten aansluiten moeten deze stakeholders met elkaar in gesprek. Op weg naar een duurzaam Sint Laurens is het op korte termijn belangrijk om draagvlak te creëren bij huidige bewoners, financiers, provinciale en lokale overheden en partijen verantwoordelijk voor materiaalstromen. Op middellange termijn moet een community van bewoners worden gecreëerd.

Het plan om het ontwerp te realiseren bestaat uit (1) draagvlak creëren voor financiering en circulariteit, (2) partners bijeen brengen die circulair kunnen bouwen en (3) beginnen met optuigen van een gemeenschap.

In de roadmap is te zien dat op korte termijn is een presentatie van Except voor de Afdeling Leefomgeving van de Gemeente Middelburg in juni 2022. De stakeholdertabellen laten zien dat in dit proces ook stakeholders verantwoordelijk voor circulariteit worden meegenomen.

Pelle profile
by Pelle Berkhout
Strategy and business development

18 mei 2022

Project team

Andere Items