Waddenwereld UNESCO Experience Center

De Waddenzee is sinds 2009 UNESCO werelderfgoed en in 2016 uitgeroepen tot mooiste natuurgebied van Nederland. De schoonheid en belang van het gebied verdienen aandacht, maar er is geen belevingscentrum in Nederland voor de Waddenzee. Een noodzaak en een kans om iets heel bijzonders te maken.

Samen met 27 partners uit de regio begeleide Except het proces in cocreatie gedurende 2016, van idee via onderzoek en analyse, programmaontwikkeling, een visie en schetsconcept van het centrum, met een eerste haalbaarheidsstudie. Dit leverde een investeerbaar project op gereed voor architectenselectie, waarin het architectonische ontwerp van Dorte Mandrup uiteindelijk is gekozen.

Inhoudelijke ambitie

• Creëert bewustzijn over en draagvlak voor de bijzondere kwaliteiten van de Waddenzee.
• Biedt een complete Waddengebiedervaring.
• Speelt een educatieve rol en toont innovatie en onderzoek.
• Eén van de, zo niet het belangrijkste Waddenzeecentrum van Nederland, in verbinding met de andere centra.
• Richt zich op de beleving van de oostelijke Waddenzee, het ecologische verhaal en de beleving van het werelderfgoed buiten.
• Beweegt mee met trends en veranderende behoeftes.

Economische ambitie

• Versterkt regionale economie met 150.000-250.000 bezoekers per jaar.
• Duurzame impuls haven Lauwersoog.
• Verspreid het seizoen.
• Economisch zelfstandig opererend.

Het onzichtbare zichtbaar

Het UNESCO Werelderfgoedcentrum Waddenzee is het oog van de Waddenzee en het epicentrum van activiteiten hieromheen. Hier ervaar je persoonlijk wat normaal onzichtbaar blijft, van zeldzame watermicrobe tot vorming van het landschap over eeuwen heen. Hier voel je de tijd, het ontstaan en de cyclus van leven, de kracht van het water en de schoonheid van de diversiteit van natuur.

Je maakt dit mee door zelf te ervaren, zien, voelen en doen in de buitenlucht. In het centrum worden je ervaringen voor en na de reis aangevuld met inzicht en vertellingen. De vertellingen worden gedaan door bekende en bijzondere mensen, die met hun unieke persoonlijke verhaal mensen van verre trekken. Veel van de expedities worden verzorgd door lokale ondernemers in het gebied, en voelen als één geheel.

Het centrum is internationaal bekend door haar aanbod van belevingsexcursies en unieke uitstraling. Bezoekers blijven enkele dagen om het aanbod en gebied te ervaren, van audioguide fietsroute tot waterexpeditie, en van zeehonden kijken naar de darksky sterrentour. Ondernemers in de omgeving bieden in de vertrekhal expedities aan. Intieme verhalen en puzzeltochten in de natuur rond zout en zoet water worden afgewisseld met boottochten naar het wad en op het meer.

Binnen neemt de experience je mee de lucht in, via vertellingen over vogels naar de Panoramatoren, en terug de bodem in met de microscoop. Het voert je langs dieren, de cultuur en de geschiedenis van de plek. In de ‘Wadhal’ hoor je verhalen van partijen rond de Waddenzee, van techniek en innovatie tot een diverse eetmarkt. Tussendoor geniet je van wandelingen over de boulevard, kunstprojecten, eettentjes en restaurants in het gebied.

Niet alleen voor bezoekers is het centrum een onvergetelijke ervaring. Het centrum is de internationale vuurtoren voor kennis, activiteiten, onderzoek en ondernemerschap rondom en voor de Waddenzee.

In de Field Station experimenteren onderzoekers met verduurzaming, natuurbehoud en innovatie, en verblijven studenten van over de hele wereld. Rondom het centrum zijn overal experimenten te zien ‘in het wild’. In de High Care faciliteit wordt op wereldniveau zorg aangeboden voor gewonde en zieke dieren.

De gebouwen zijn een verhaal en ervaring op zichzelf. Een centraal kerngebouw geeft beschutting, warmte en structuur. De ervaringen vinden plaats in verschillende paviljoens hieromheen, ieder met eigen uitstraling, ontwerper en verhaal.

Ieder jaar worden er delen veranderd, en jaarlijks worden er nieuwe paviljoens gemaakt of bestaande aangepast. Dit kan door de slimme flexibele, energiezuinige structuur. Binnenin het centrum wisselen exposities elkaar af door uitwisseling met internationale Waddenzee centra in Duitsland en Denemarken.

Over de jaren heen straalt het centrum positief uit naar haar omgeving. Het geeft een permanente boost aan de lokale economie, verbindt ondernemers en geeft een uniek gezicht aan het gebied met een sterk regionaal merk. Het centrum stimuleert en werkt mee aan het verduurzamen van de haven.

Samen met alle ondernemers en initiatieven ontwikkelt het centrum zich tot een Nederlandse hoofdattractie voor toerisme buiten de Randstad.

Realisatie van het project 

Meer dan 15 partners werken samen  om het project tot realisatie te brengen.  In 2018 is er 29 miljoen financiering opgehaald en een architect uitgekozen, Dorte Mandrup, die in April onderstaand ontwerp aanleverde: